A Universidade de Santiago de Compostela (USC) presentará este xoves 13 de febreiro, ás 12:00 horas, no Salón de Graos da Facultade de Filoloxía, unha nova plataforma web que ofrece información detallada sobre o proceso para restituír os apelidos galegos que foron castelanizados ao longo da historia. O proxecto, impulsado pola Comisión de Normalización Lingüística da Facultade de Filoloxía, conta co apoio técnico do Servizo de Normalización Lingüística da USC e a colaboración do grupo de investigación en Novos Medios da Facultade de Ciencias da Comunicación.
O acto de presentación contará coa participación do vicerreitor de Transformación Dixital e Innovación, Gumersindo Feijoo, e da vicedecana da Facultade de Filoloxía, Elsa González Álvarez.
A páxina web ofrece un buscador cos 6.000 apelidos máis frecuentes en Galicia, permitindo comprobar se un apelido ten orixe galega e cal é a súa forma correcta. Moitos apelidos que hoxe presentan aparencia castelá son, en realidade, formas deturpadas por procesos históricos que alteraron a súa grafía para adaptala ao castelán.
A castelanización dos apelidos galegos intensificouse a partir do século XVI, cando o castelán substituíu ao galego na documentación oficial e nos rexistros civís e eclesiásticos. Esta tendencia provocou a transformación de moitos apelidos, ben por traduccións directas (como “Monteiro” que pasou a “Montero”), ou por alteracións fonéticas e ortográficas (“Outeiro” convertido en “Otero”, “Seixo” en “Seijas” ou “Saiáns” en “Sayanes”).
A iniciativa pretende informar a cidadanía sobre o dereito a recuperar a forma orixinal dos seus apelidos, un proceso amparado pola Lei 20/2011 do Rexistro Civil, que permite solicitar a regularización ortográfica dos apelidos de maneira gratuíta e sen necesidade de xustificación previa.
Como solicitar a restitución do apelido
O portal web inclúe unha guía detallada cos pasos para modificar os apelidos no Rexistro Civil, que inclúe:
- Consultar a forma galega correcta do apelido no buscador da web ou solicitar un informe á Real Academia Galega (RAG) no caso de que non figure na base de datos.
- Solicitar unha certificación literal de nacemento no Rexistro Civil ou Xulgado de Paz correspondente.
- Presentar unha instancia no Rexistro Civil, solicitando a regularización ortográfica do apelido conforme á normativa vixente.
- Actualizar os documentos oficiais unha vez aprobada a modificación (DNI, pasaporte, carné de conducir, etc.).
A campaña ‘As cousas polo seu nome’, que acompaña o lanzamento da web, pretende difundir este dereito e concienciar á sociedade galega sobre a importancia de preservar a súa identidade lingüística.
A creación desta plataforma enmárcase nas accións de normalización lingüística da USC, orientadas a visibilizar e recuperar o patrimonio onomástico galego. O proxecto conta tamén cun deseño gráfico de Xosé Vizoso, artista recentemente falecido, que foi discípulo de Isaac Díaz Pardo e traballou como deseñador en Sargadelos.
A web permitirá que calquera persoa interesada poida recoñecer, investigar e recuperar a forma correcta do seu apelido galego, contribuíndo así á revitalización do idioma e á conservación do legado lingüístico de Galicia.