O Gaiteiro de Soutelo, Avelino Cachafeiro Bugallo, ten desde este sábado unha nova lápida no cemiterio de Soutelo de Montes que lle devolve a voz no idioma no que viviu e no que fixo soar a súa gaita: o galego.
Máis de medio século despois da súa morte, a súa sepultura incorpora agora unha inscrición que recupera o ton e a identidade que acompañaron ao músico durante toda a súa vida: “Aquí xace Avelino Cachafeiro, o universal ‘Gaiteiro de Soutelo’ (1899-1972): ‘Coa miña gaitiña ao lombo, de Soutelo rompín a voar'”.
A iniciativa partiu da Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística, que contou coa colaboración de varias entidades e persoas próximas ao legado do gaiteiro: a Xunta de Galicia, o Concello de Forcarei, os herdeiros de Avelino Cachafeiro e diversas agrupacións de música tradicional galega.
Desde a organización destacan que a colocación da nova lápida en galego busca restaurar a memoria lingüística dun dos nomes máis recoñecidos da música popular galega, que expresou sempre o seu amor pola terra, pola lingua e pola cultura galega ao longo da súa traxectoria.
“A súa voz e a súa gaita resoaron sempre en galego. Faltaba que a súa última morada o fixese tamén”, subliñan fontes da asociación promotora do acto.
O acto de colocación da nova lápida desenvolveuse este sábado no cemiterio parroquial de Soutelo de Montes, a localidade natal do músico e epicentro simbólico da súa traxectoria como gaiteiro universal.
A cerimonia, que contou coa presenza de representantes institucionais, familiares e membros de agrupacións de música tradicional, foi tamén un encontro para celebrar a continuidade da lingua e da tradición.
O caso da lápida de Avelino Cachafeiro converteuse, nas palabras das persoas organizadoras, nun exemplo da importancia de que a lingua galega estea presente tamén nos espazos da memoria, como poden ser os cemiterios.
“É unha acción pequena en aparencia, pero de gran valor simbólico. O galego non pode estar ausente nin no último lugar onde descansan os que fixeron país con el”, apuntaron desde a Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística.
Un gaiteiro universal que nunca deixou de ser de Soutelo
Nado en 1899 en Soutelo de Montes, Avelino Cachafeiro destacou desde moi novo como intérprete de gaita. Xunto co seu irmán Castor, formou parte dunha estirpe de músicos que levou a música tradicional galega por toda Galicia e tamén ao exterior, cunha sona que lle valeu o alcume de ‘o Gaiteiro de Soutelo’.
A súa gaita e o seu compromiso coa identidade galega convertérono nun referente da cultura popular do século XX. Hoxe, esa mesma identidade volve falar por el desde a súa lápida, na lingua que sempre defendeu: o galego.
Fronte á desaparición lingüística no espazo funerario
A intervención sobre a lápida de Cachafeiro inscríbese tamén nun contexto máis amplo de recuperación do galego nos espazos funerarios, onde a presenza do idioma é aínda minoritaria. Iniciativas como esta buscan devolverlle ao galego a dignidade e o lugar que lle corresponde na vida e tamén na morte.
Desde a organización, animan a outras familias e administracións a reflexionar sobre a presenza do idioma propio nestes contextos. “A lingua tamén é unha herdanza, e homenaxear aos nosos na súa lingua é un xeito de manter viva esa memoria”, conclúen.