A lingua galega ocupou un espazo de importancia no debate celebrado este xoves na Facultade de Ciencias Políticas da USC, organizado pola Asemblea de Investigadoras de Compostela, entre as catro candidatas á reitoría: María José López Couso, Alba Nogueira, Rosa Crujeiras e Maite Flores. No bloque específico dedicado a Lingua, Cultura e Extensión Universitaria, así como nas respostas posteriores ás preguntas do público, as aspirantes expuxeron visións coincidentes na defensa do galego como lingua propia da institución, pero tamén diferenzas relevantes nos instrumentos, ritmos e prioridades para avanzar na súa normalización efectiva na docencia, na xestión e na vida universitaria.
María José López Couso: o galego como eixo identitario da universidade pública
A candidata María José López Couso situou a lingua galega como un elemento definitorio da USC, non só desde unha perspectiva simbólica, senón como parte esencial da súa razón de ser como universidade pública do sistema universitario galego. Defendeu que o galego debe estar presente de maneira normalizada en todos os ámbitos da institución, incluída a docencia, a investigación e a xestión administrativa.
Segundo expuxo, a lingua non pode reducirse a un valor retórico ou identitario, senón que require decisións políticas claras, acompañadas de recursos e incentivos, para garantir o seu uso real. López Couso considerou que a oferta formativa en galego, especialmente para o estudantado procedente de programas de mobilidade internacional, debe ser reforzada, recoñecendo que a actual non é suficiente para responder á demanda existente.
Neste punto, puxo en valor o papel do Centro de Linguas Modernas, mais tamén a experiencia desenvolvida desde a Facultade de Filoloxía, onde funcionan programas específicos de ensino de lingua, literatura e cultura galegas para alumnado estranxeiro. A súa proposta pasa por consolidar e ampliar estas iniciativas, integrándoas nunha estratexia global de normalización.
Alba Nogueira: acompañar o profesorado e facer efectivo o dereito a ensinar en galego
A intervención de Alba Nogueira estivo marcada por unha defensa explícita do galego como lingua de uso cotián na universidade, apoiada na súa experiencia persoal como docente. A candidata lembrou que leva anos impartindo docencia en galego e fixo referencia á situación de illamento que, segundo indicou, poden vivir algúns docentes que optan por esta lingua en determinadas titulacións.
Nogueira subliñou que o principal obstáculo para aumentar a docencia en galego non é a falta de vontade individual, senón a ausencia de políticas activas de acompañamento. Defendeu que moito profesorado estaría disposto a dar o paso se non percibise que vai quedar só ou sen apoio institucional. Neste sentido, insistiu na necesidade de crear redes, recursos e mecanismos de seguimento que garantan que o uso do galego nas aulas non sexa unha excepción nin unha carga individual.
Sobre as horas docentes equivalentes recoñecidas pola impartición de docencia en galego, considerou que a medida pode ser útil, pero advertiu da necesidade de comprobar que o incremento declarado se corresponde cun uso real da lingua nas aulas. Tamén salientou o potencial da divulgación científica en galego como ámbito no que a universidade pode avanzar de maneira significativa, citando exemplos de científicos de prestixio que empregan o galego en conferencias públicas como elemento de prestixio lingüístico.
Rosa Crujeiras: dereitos lingüísticos, incentivos e políticas estruturais
A candidata Rosa Crujeiras abordou a cuestión lingüística desde unha perspectiva de dereitos culturais e dereitos lingüísticos, situando o galego como unha peza central da identidade e da responsabilidade social da USC. Recordou a súa participación directa na Comisión de Normalización Lingüística e fixo referencia ao plan de normalización recentemente rematado, sinalando que algunhas propostas clave, como a dos perfís lingüísticos, quedaron sen desenvolvemento efectivo.
Crujeiras defendeu que o avance do galego na universidade debe basearse en medidas incentivadoras, non punitivas, e nun acompañamento continuado ao profesorado que decide impartir docencia nesta lingua. Valorou positivamente que o recoñecemento das horas docentes equivalentes animase a máis persoas a dar aulas en galego, pero insistiu en que agora é necesario consolidar ese paso, evitando retrocesos.
Tamén chamou a atención sobre a existencia de ámbitos e áreas de coñecemento nos que a docencia en galego é practicamente inexistente, o que, ao seu xuízo, require intervencións específicas e adaptadas. A súa proposta insírese nun modelo máis amplo no que o galego debe ser unha lingua habitual, prestixiada e garantida no conxunto da actividade universitaria.
Maite Flores: normalidade lingüística e proxección internacional
Pola súa banda, Maite Flores defendeu unha aproximación á lingua galega baseada na normalidade e na integración natural na vida universitaria. Considerou que o galego debe estar presente en todas as institucións da USC e destacou a importancia de incorporalo aos programas de acollida do estudantado, especialmente do alumnado procedente doutras comunidades e doutros países.
Flores salientou como un feito significativo que, en moitos casos, estudantes estranxeiros aprendan galego antes que castelán, interpretándoo como unha oportunidade para reforzar a identidade lingüística da universidade. Ao mesmo tempo, recoñeceu que a oferta formativa en galego do Centro de Linguas Modernas resulta insuficiente e apostou por reforzar este servizo para responder á demanda existente.
En relación ás horas docentes equivalentes, mostrouse cauta sobre o seu impacto real e coincidiu na necesidade de realizar un seguimento efectivo. A súa proposta vincula a política lingüística cun proxecto máis amplo de internacionalización, no que a USC poida proxectarse ao exterior sen renunciar á súa lingua propia, combinando presenza global e identidade local.